Mở đầu

Hạm đội của Kondo tiến đến Guadalcanal qua eo biển Indispensable vào khoảng nửa đêm ngày 14 tháng 11, ánh trăng khuyết cung cấp tầm nhìn khoảng 7 km (3,8 hải lý)[150][151]. Hạm đội gồm thiết giáp hạm Kirishima, tuần dương hạm hạng nặng Atago và Takao, tuần dương hạm hạng nhẹ Nagara và Sendai cùng 9 khu trục hạm: Hatsuyuki, Asagumo, Teruzuki, Shirayuki, Inazuma, Samidare, Shikinami, Uranami và Ayanami, vài chiếc trong hạm đội này đã từng tham chiến trong trận đầu như chiếc Kirishima và Nagara]]. Kondo đã cho treo cờ hiệu soái hạm của mình trên chiếc Atago[30][152].

Với rất ít tàu không bị hư hại, đô đốc William Halsey, Jr. đã tách hai chiếc thiết giáp hạm Washington và South Dakota của nhóm hỗ trợ chiếc Enterprise, cùng với bốn khu trục hạm trong hạm đội đặc nhiệm 64 dưới sự chỉ huy của đô đốc Willis A. Lee ra để bảo vệ Guadalcanal và sân bay Henderson. Đây là một hạm đội được tập hợp một cách qua loa, các thiết giáp hạm chỉ hoạt động cùng nhau trong vài ngày, và bốn khu trục hạm kia được chọn vì chúng ở đó và có nhiều nhiên liệu nhất[153][154][155]. Hạm đội Hoa Kỳ đã đến vùng biển New Georgia Sound vào đêm ngày 14 tháng 11 và lập tức đi tuần xung quanh đảo Savo. Hạm đội Hoa Kỳ xếp theo đội hình 4 khu trục hạm xếp thành hàng phía trên hàng sau là hai chiếc Washington và South Dakota chạy song song nhau bọc hậu cho các khu trục hạm. Vào khoảng 22:25 ngày 14 tháng 11 hệ thống rada trên chiếc South Dakota và Washington bắt đầu phát hiện hạm đội của Kondo đang tiến về phía đảo Savo với khoảng cách 18.000 m (20.000 yd)[156][157].

Diễn biến

Kondo đã chia nhỏ hạm đội của mình ra thành nhiều nhóm nhỏ, một nhóm do Hashimoto Shintaro chỉ huy gồm Sendai và hai khu trục hạm Shikinami và Uranami sẽ đi xuống từ phía Đông đảo Savo, khu trục hạm Ayanami sẽ đi vòng đảo Savo theo hướng ngược chiều kim đồng hồ từ phía Tây đảo Savo để thăm dò tìm kiếm các tàu của quân đồng Minh[158][159]. Hạm đội Nhật Bản đã phát hiện ra hạm đội của Lee vào lúc 23:00, tuy nhiên Kondo đã nhầm các chiếc thiết giáp hạm với các tuần dương hạm. Kondo đã ra lệnh cho nhóm tàu của Sendai cùng chiếc Nagara và bốn khu trục hạm tấn công hạm đội Hoa Kỳ trước khi ông cho hạm đội bắn phá gồm thiết giáp hạm Kirishima cùng các khu trục hạm hạng nặng tiến vào vùng biển New Georgia Sound. Hạm đội Hoa Kỳ đã phát hiện ra hạm đội chiếc Sendai nhưng không phát hiện ra các hạm đội khác. Dựa vào rada hai tàu chiến của hoa Kỳ đã bắn vào hạm đội chiếc Sendai vào lúc 23:17. Đô đốc Lee ra lệnh ngừng bắn khoảng 5 phút sau khi nhóm tàu phía Bắc xuất hiện và biến mất trên màn hình rada của mình. Tuy vậy khi đó các chiếc Sendai, Uranami và Shikinami không hề bị thiệt hại gì và đã ra khỏi tầm hoạt động của rada[160][161][162][163].

Trong lúc đó bốn khu trục hạm của Hoa Kỳ ở vị trí tiên phong bắt đầu đầu pháo với nhóm của hai chiếc Ayanami và Nagara vào khoảng 23:22. Nagara cùng các khu trục hạm hộ tống của mình đã đáp trả một cách chính xác bằng pháo và ngư lôi, hai chiếc khu trục hạm Walke và Preston đã bị trúng đạn và chìm chỉ trong 10 phút. Khu trục hạm Benham thì bị ngư lôi đâm vào và thổi bay mất phần mũi nó buộc phải rút ra khỏi trận chiến (nó bị chìm ngày hôm sau). Chiếc khu trục hạm Gwin bị trúng đạn ở động cơ khiến nó không còn khả năng chiến đấu[164][165][166][167]. Tuy nhiên các khu trục hạm này đã hoàn thành nhiệm vụ của chúng là che chắn cho các thiết giáp hạm ngăn cản cuộc tấn công đầu tiên có tác động rất mạnh nhưng với một cái giá rất đắt[168] Lee đã ra lệnh cho hai chiếc Benham và Gwin rút lui vào lúc 23:48.[168].

Chiếc Washington đi qua vùng vẫn còn ngổn ngan các chiếc tàu khu trục hạm bị hư hỏng và bị đánh đắm của Hoa Kỳ, nó bắt đầu bắn vào chiếc Ayanami với tháp pháo thứ hai của mình. Theo sau nó là chiếc South Dakota đang gặp rắc rối to khi điện trên tàu bị mất, lý do được báo cáo là do khi sửa chữa cầu dao các kỹ sư đã không tuân thủ nguyên tắc an toàn nên đã làm cho bị chập mạch dây chuyền và mất điện khiến cho toàn bộ hệ thống ra đa, radio và hầu hết tháp pháo của nó không thể hoạt động. Tuy nhiên nó vẫn đi theo chiếc Washington đến phía Tây của đảo Savo đến 23:35, khi chiếc Washington quay đầu sang trái tiến xuống phía Nam sau các chiếc khu trục hạm đang bốc cháy. Chiếc South Dakota cố theo sau nhưng lại quay đầu về phía tay phải để tránh chiếc Benham kết quả đội hình của thiết giáp hạm bị xé lẻ ra, hình ảnh chiếc South Dakota trở nên rõ ràng bởi ngọn lửa trên chiếc khu trục đang cháy và trở thành mục tiêu dễ dàng hơn cho hạm đội Nhật[169][170][171][172].

Nhận báo cáo về việc các khu trục hạm của Hoa Kỳ đã bị phá hủy của chiếc Ayanami và các tàu chiến khác của mình Kondo đã đưa hạm đội bắn phá tiến đến Guadalcanal với suy nghĩ rằng hạm đội Hoa Kỳ đã bị tiêu diệt, hạm đội của ông và các thiết giáp hạm Hoa Kỳ càng lúc càng tiến lại gần nhau[173].

Gần như mù và không thể bắn các khẩu pháo của mình một cách hiệu quả chiếc South Dakota đã bị chiếu sáng bởi các đèn pha dò tìm và trở thành mục tiêu của các tàu Nhật Bản kể cả chiếc Kirishima từ lúc 00:00 ngày 15 tháng 11. Cho dù bắn vài phát trúng chiếc Kirishima thì chiếc South Dakota đã bị trúng 25 viên đạn pháo hạng trung và 1 viên hạng nặng. Một số chúng không phát nổ nhưng kết quả là đã phá hỏng toàn bộ khả năng liên lạc cũng như điều khiển các tháp pháo, phần bong trên bị cháy và buộc chiếc South Dakota phải cố gắng tránh xa các cuộc đối đầu. Tất cả các ngư lôi của Nhật điều bị trượt hay không nổ[174][175][176]. Đô đốc Lee sau đó đã mô tả việc chiếc South Dakota bị thành mục tiêu chung của gần như cả hạm đội Nhật là: "Chiếc tàu chiến mới tinh của chúng tôi bị điếc, câm, mù, và vô dụng"[177]. Chiếc South Dakota phải rút khỏi chiến trường với 39 thủy thủ bị chết 59 bị thương vào lúc 00:17 mà không thể thông báo với Đô đốc Lee và bị quan sát bởi các cảnh giới của Kondo[178][179].

Các tàu của Nhật Bản tiếp tục bắn vào chiếc South Dakota và không chiếc nào để ý thấy chiếc Washington đang tiến lại trong phạm vi 9.000 yards (8,2 km). Chiếc Washington đã thấy một tàu chiến lớn (chiếc Kirishima) vài lần nhưng không bắn vì nghĩ đó có thể là chiếc South Dakota. Chiếc Washington không thể thấy chiếc South Dakota do nó đang nằm trong vùng mà rada không thể quan sát được và Lee không thể liên lạc với South Dakota bằng radio để xác định vị trí của nó. Khi các tàu của Nhật chiếu đèn pha dò tìm vào chiếc South Dakota thì chiếc Washington đã xác định được tàu nào là Nhật Bản. Nó đã lập tức bắn vào chiếc Kirishima trong tầm gần với ít nhất 9 viên từ trọng pháo chính 40 viên từ pháo phụ đã trúng mục tiêu khiến chiếc Kirishima bị hư hại nặng và bốc cháy. Chiếc Kirishima bị trúng đạn bên dưới mặt nước khiến bánh lái bị kẹt không thể lái và chạy vòng vòng không thể điều khiển được[180][181][182][183].

Vào lúc 00:25 Kondo đã ra lệnh tất cả các tàu của mình rằng đã có thể tự tập trung và tiêu diệt bất kỳ tàu chiến nào còn tại của Hoa Kỳ. Tuy nhiên các tàu của Nhật Bản vẫn không biết vị trí của chiếc Washington và các tàu khác của Hoa Kỳ bị hư hỏng đã rời khỏi khu vực chiến trận. Chiếc Washington đã mở hết tốc độ tiến lên phía Tây Bắc đến quần đảo Russell để thu hút hạm đội Nhật Bản ra khỏi Guadalcanal cũng như chiếc South Dakota đang bị hỏng. Các tàu chiến của Nhật Bản sau đó cũng đã thấy chiếc Washington và phóng vài ngư lôi vào nó nhưng chiếc Washington đã né chúng và tiến vào vùng nước nông. Khi đó Kondo tin là đường đã thông cho đoàn tàu vận tải tiến đến Guadalcanal, ông đã ra lệnh cho tất cả các tàu chiến của mình ngưng giao chiến và rút khỏi khu vực khoảng 01:04 và đến 01:30 hầu hết các tàu chiến đã làm theo lệnh[184].

Kết thúc

Cả hai chiếc Kirishima và Ayanami đều đã bị cho chìm vào 03:25 ngày 15 tháng 11[185][186]. Chiếc Uranami tiếp nhận thủy thủ đoàn từ chiếc Ayanami và các khu trục hạm Asagumo, Teruzuki và Samidare tiếp nhận thủy thủ đoàn từ chiếc Kirishima[187]. Trong trận chiến 242 thủy thủ Hoa Kỳ và 249 thủy thủ Nhật đã tử trận, đây là một trong hai trận hải chiến mà các thiết giáp hạm đối đầu nhau trong mặt trận Thái Bình Dương, trận thứ hai như thế là trận chiến vịnh Leyte xảy ra ở eo biển Surigao.

Bốn tàu vận tải chở lính của Nhật Bản đã đến được Guadalcanal và đổ quân xuống Tassafaronga vào 04:00 ngày 15 tháng 11 và chiếc Tanaka cùng các khu trục hạm hộ tống đã chạy bọc hậu trong vùng biển New Georgia Sound để bảo vệ các tàu vận tải này. Đội tàu vận tải này vẫn bị tấn công từ 05:55 bởi các phi đội từ Henderson và xung quanh đó cùng các khẩu pháo dã chiến của Hoa Kỳ từ trong đất liền đã nã đạn vào các tàu vận tải. Sau đó chiếc khu trục hạm Meade cũng đã tham gia tấn công các tàu vận tải. Hai tàu vận tải đã bị bắn cháy trong các cuộc tấn công khoảng 2.000-3.000 binh lính Nhật Bản đã đổ bộ thành công lên Guadalcanal nhưng các trang thiết bị và quân nhu cùng đạn dược của họ đã bị mất khi các chiếc tàu vận tải chở quân nhu bị đánh chìm trước đó khi đang trên đường đến Guadalcanal[188][189][190][191][192].

Phản ứng của Yamamoto với thất bại của Kondo trong việc vô hiệu hóa Henderson để đảm bảo an toàn cho đoàn tàu vận tải chở quân nhẹ hơn so với việc rút quân của Abe[193].